Büyük şehirlerde hafta sonları birçok kişi eğlence yerlerinde vakit geçirirken Çankırılılar da ‘yaran’ gecelerini tercih ediyor.
Çankırı esnafları kış akşamlarında kültürel değerleri olan ‘Yaran’ kültürünü yaşatmaya devam ediyor.
Yaran, 24 Oğuz beyini temsilen 24 yaran ve doğu ve batı beylerini gösteren büyük ve küçükbaşağalardan oluşuyor. Yaklaşık 3 ay süren yaran ocaklarına dışarıdan misafirler de katılabiliyor.
Yaran Kültürünü Yaşatma Derneği (ÇANYAD) yaranlarından Hasan Şimşek, Murat Altun, A. Muttalip Çağlar Yaranağaların davetli konukları yaran meclislerini doldurarak yarana olan özlemlerini de gidermiş oluyorlar. Gönüllerince eğlenerek kültürümüzden bir çok şeyleri de öğrenerek beraberinde götürmenin mutluluğunu yaşıyorlar.
Akşam havası ile başlayan yaran gecesi orta oyunları ile renklendi. Misafir olarak meclise gelen davetlilerde tüm oyunlara katıldı. Oyun havaları eşliğinde oynanan oyunları ve yapılanları dikkatli bir şekilde gözlemleyen misafirler geleneksel yaran yemeklerinden oluşan sofrada yemek yediler.
Saatler gece yarısını gösterdiğinde ise misafirler Cezayir havası ile uğurlandılar. Yaranlar ise gecenin ilerleyen saatlerine kadar eğlenmeye devam ettiler.
Çankırı Yaren Kültürü şehir içerisinden olsun, şehir dışarısından olsun tüm insanlara tanıtılmaya devam ediyor. Davetlilere ‘yaran’ kültürünün ne olduğu ve ne şekilde uygulandığını ayrıntılı bir şekilde aktaran Büyükbaşağa, Küçükbaşağa, Reis, Çavuş ve yaranağalar gurbete yaşayan Çankırılıların da yoğun şekilde Çankırı’ya gelerek katıldığı geceleri taçlandırmanın mutluluğunu hep birlikte yaşıyorlar, yaşatıyorlar.
Çankırı Yaran’ını yani sohbet alemlerini anlatmaya devam edeceğiz.
Şöyle ki;
Ahiliğin, bilinen altı şartı vardır. Bu altı şart, “açık” ve “kapalı” olmak üzere ikiye ayrılır. Açık olması gereken “alın, kalp ve kapı” dır. Ki, alın açıklığından, başkalarının yanında yüz karası bulunmamak, kalp açıklığından her insana sevgi beslemek, kapı açıklığından da kendisine yardım istemeye gelen ve muhtaç olan herkese kapısını açık tutmak kasdedilir. Kapalı olması gerekenler ise “el, dil ve bel “dır. El’in kapalı olmasından kasıt, hiç kimsenin hak ve hukukuna tecavüz etmemek, dil’in kapalı olmasından kasıt, hiç bir kul hakkında kötü söz söylememek, dedikodu yapmamak, bel’in kapalı olmasından kasıt ise, hiçbir ferdin namusuna tecavüz etmemektir. Dil konusunda ayrıca, “sır saklamanın da şart olduğu” kastedilmektedir.
Çankırı Yaran Sohbetleri geçmiş dönemlerde bir terbiye ve edip ocağı olarak vazife görmekte idi. Anne ve babalar erkek çocuklarını terbiye edilmelerini edep ve erkan öğrenmelerini sağlamak için yaran sohbetlerine gönderirlerdi. Geçmiş dönemlerde olduğu gibi buradan sesleniyoruz. Anne ve babalar ne olur erkek çocuklarınızı terbiye edilmelerini edep ve erkan öğrenmelerini sağlamak için 2014-2015 yaran sezonunda adından sıkça söz ettiren Yaran Kültürünü Yaşatma Derneği (ÇANYAD)’ın yaran meclislerine gönderin diyoruz.
Bunun için Çankırı’da hala söylenen Dede Korkut’a ait bir atasözü vardır.
“Oğlan babadan öğrenir sohbet gezmeyi,
Kız anadan öğrenir sofra düzmeyi”
Ocaklarınız daim olsun başağalar, yaranağalar.
Büyükbaşağa: Zülkif Akdoğan
Küçükbaşağa: Sailh Kara
Reis: İbrahim Harmancı
Çavuş: Mustafa Tuna
Yaranlar: Metin Ekizceli, Kamil Çağlar, Tolga Albayrak, Ali Gümüş, Enes Kara, Gürbey Baş, Abdullah Kırıker, Resul Atmaca, Ekrem Aktaş, Osman Alaca, Hasan Şimşek, Turgay Kızıl, Mahmut Cebeci, Emre Arslan, Nurullah İnce, Tayfun Sanar, Cafer Kara, Murat Altun, A. Muttalip Çağlar, Yasin Buğra Demirel, Meriç Özsu
Sazende: Metin Gül, Nazım Ege
