Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından “Türkiye Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanteri” yayınlandı.
Çankırı’ya özgü Yaren Sohbetleri’nin de yer aldığı “Barana, Sıra Gecesi, Yaren vb. Geleneksel Sohbet Toplantıları” başlığıyla kaleme alınan yazıda;
“Barana, sıra gecesi, yâren gibi geleneksel sohbet toplantıları; sayıları, yaş sınırı, toplanma sıklıkları yörelere göre değişen erkek gruplarının özellikle kış aylarında belli kurallar çerçevesinde, kapalı mekanlarda bir araya gelerek müzik, dans, oda içi oyunlar, seyirlik oyunlar icra ettikleri ve yemek yiyip sohbet ettikleri sosyal/kültürel ve ekonomik işlevli toplantılardır. Bu unsura, Çankırı’da ve Kütahya’da “yâran/ yâren sohbeti”, Şanlıurfa’da “sıra gecesi”, Elazığ’da “kürsü başı sohbeti”, Balıkesir’de “barana sohbetleri” adı verilmekte, farklı adlarla başka illerde de rastlanmaktadır.
Geleneksel sohbet toplantılarına 15-16 yaş ve üzerindeki erkekler katılır. Bu toplantılara katılmanın temel şartı, katılmak isteyen kişilerin dürüst olması, sır saklamasını bilen ve büyüklerine itaat eden kişiler olmalarıdır. Topluluğa katılacak kişilerin belli bir etnik grup ya da inançtan olma zorunluluğu yoktur. Sayıları yerine göre değişmekle birlikte genellikle 5-30 kişiden oluşan bu topluluklar, genellikle 3-5 kişilik bir grup tarafından yönetilmektedir. Toplantı yöneticisinin görevi grup içi ilişkileri düzenlemek, toplantıların belirlenen kurallara uygun olarak gerçekleşmesini sağlamaktır.
Toplantıların başlıca unsuru sohbettir. Günlük yaşama dair her konuda sohbet edilebilir. Bunun yanında müzik ve danslar icra edilir, seyirlik ve oda içi oyunlar oynanır ve yöresel yemekler yenir. Özellikle müzik yönü ile öne çıkan Şanlıurfa “sıra gecesi”, Elazığ “kürsü başı sohbetleri”, geleneksel müziğin icracıları için usta-çırak ilişkisi içinde eğitim gördükleri bir konservatuar niteliğindedir. Toplantıların yemekleri ise yörelerine göre çeşitlilik gösterir, örneğin Şanlıurfa’daki Sıra Gecelerinde; çiğ köfte, künefe ya da şıllık ve acı kahve olarak bilinen “mırra”, Çankırı’daki Yâren Sohbetlerinde; çorba, güveç, pilav ve baklavadan oluşan “takım yemeği” öne çıkmaktadır. Bu şekilde müzik, oyun, yemek ve sohbetin bir arada olduğu geleneksel sohbet toplantıları, gecenin ilerleyen saatlerine kadar sürmektedir.
Geleneksel sohbet toplantılarının amacı, iş zamanları dışında kalan zamanı sohbet ederek ve eğlenerek değerlendirmek, eğlendirirken eğitmektir. Bu toplantılar yörelerindeki somut olmayan kültürel mirasın yaşatılması ve karşılıklı saygı ve dayanışma duygusunun oluşmasına katkılarda bulunmaktadır. Grup üyeleri arasındaki eşitlik ve yardımlaşma gibi nitelikleri bu toplantıları, uygulandıkları topluluk açısından olduğu kadar içinde var olduğu toplum açısından da önemli kılar.
“Barana, Sıra Gecesi, Yâren vb. Geleneksel Sohbet Toplantıları”, 2010 yılında UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi’ne alınmıştır.” ifadelerine yer verildi.
