Çankırı Valiliği ve Çankırı Belediyesinin katkılarıyla Çankırı Karatekin Üniversitesi Yaran Kültürü Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından düzenlenen “Anadolu Sohbet Gelenekleri ve Yaren” sempozyumu gerçekleştirildi.
100. Yıl Kültür Merkezi’nde yapılan sempozyumun açılışına Vali Vahdettin Özcan, Belediye Başkanı İrfan Dinç, Çankırı Karatekin Üniversitesi Rektör Vekili Prof. Dr. Ziya Şimşek, Çankırı Karatekin Üniversitesi Yaran Kültürü Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Yrd. Doç. Dr. Kadir Çayır, kurum temsilcileri ve vatandaşlar katıldı.
Çayır, yaptığı konuşmada, sempozyumun, merkez tarafından 2012 yılında düzenlenen çalıştayın bir devamı olduğunu ifade etti.
Çankırı denildiğinde, akla ilk gelen geleneğin yaran olduğunu ifade eden Çayır, “Yaranı içerisinde barındıran Anadolu Sohbet gelenekleri korunmaya, gelecek kuşaklara sağlıklı bir şekilde taşınabilmeye, araştırılmaya ivedi olarak ihtiyaç duymaktadır. Bu ihtiyaçlara Akademik anlamda cevap verecek olan ve bu amaç için kurulan merkezimiz çalışmalarına bir çok koldan devam etmektedir” dedi.
Yaranla ilgili araştırmaların sürdüğünü belirten Çayır, “Çankırı merkez, ilçe ve köylerinde kendine has özellikleri ile yaşatılan Yaran Sohbet Meclislerinin geçmişi ve günümüzü ile ilgili Yapraklı ilçesinde 2 kez olmak üzere, Eldivan, Şabanözü-Karakoçaş köyü, İç Yenice köyü, Merkez’de de 2 kez olmak üzere 7 saha çalışması yapılarak, elde edilen veriler kayıt altına alınmıştır. Bunlara ek olarak bir aksilik olmaz ise BAP projesi ile önümüzdeki ay Anadolu’da 3 bölgede saha çalışmasına başlanacaktır. Yine henüz proje olarak başvurusunu yaptığımız ve açıklanmasını beklediğimiz Türklerin yaşadığı coğrafyalarda akademik ve teknik bir ekiple saha çalışmalarına başlanması hedeflenmektedir” diye konuştu.
Anadolu Sohbet geleneklerinin kökenleri üzerine günümüzde kesin bir bilgi ve kaynak olmadığını söyleyen çayır, “Yapılacak çalışmalarla öncelikle Türk Cumhuriyetleri başta olmak üzere Balkanlarda yaşayan Sohbet geleneklerinin benzerlikleri ve kökenleri üzerine Anadolu bağlamında bir mukayese yapılma şansı elde edilecektir” şeklinde konuştu.
Yaran kültürünün karşı karşıya kaldığı sorunları anlatan Çayır, şöyle devam etti:
“Anadolu’daki diğer sohbet geleneklerinde de olduğu gibi bugün Çankırı Yaran Sohbet Melislerinin de şu anki en önemli sorunu, artık icrası azalmış geleneksel musiki eserleri ile bunları geleneksel bağlamda icra edecek sazende sorunudur. Bu sorunu da önümüzdeki süreçte yine başta valilik, belediye, illi Eğitim, Halk Eğitim ile Merkezimiz öncülüğünde bir kurs açılması, bu kurslarda belirli bir eğitim sonrasında verilmesi planlanan yeterlilik belgeleri ile bu belgeye sahip olan kişilerden gelenek içerisinde müzik icrası yapmak isteyen Sazendelerin kültürü tanımaları ve doğru icra etmeleri sağlanabilecektir.”
Çankırı Karatekin Üniversitesi Rektör Vekili Prof. Dr. Ziya Şimşek ise yaran geleneğinin Türklere özgü bir kültür olduğunu ifade etti.
Bu kültürün gelecek nesillere aktarılmasını önemsediğini dile getiren Şimşek, “Bu sempozyuma isim veren Anadolu sohbetleri ve yaran Türklere mahsus bir kültürdür. Bu nedenle sempozyumda kullanılacak araştırmalar bu kültürün özünden sapmadan gelecek kuşaklara aktarılması açısından önemli” dedi.
Kültürel araştırmaların değerli olduğunu belirten Şimşek, “Geriye dönüp baktığımızda hangi bilim dalında olursa olsun bugüne gelişimizde daha önce yapılan çalışmaların çok büyük katkısı olduğunu biliyoruz. Biz üniversite yönetimi olarak bu sempozyumun Çankırı’ya yapılmasını önemsiyoruz. Çankırı bir yaran şehri. Bu şehirde yaran kültürü her yere yansımış. Bu nedenle sempozyumu burada yapmak bizleri onurlandırdı. Buradan çok güzel şeyler çıkacağına inanıyorum” diye konuştu.
“Çankırımız’da Havamız, Suyumuz tertemiz ama daha önemli olan kalplerimiz, gönüllerimiz, yüreklerimiz ter temiz olan insanlarımızdır” diyerek sözlerine başlayan Belediye Başkanı İrfan Dinç “Yüreklerimizin tertemiz olması Yaren Kültürüne dayanmaktadır. Anadolu’nun ilk Darülhadisi Çankırımızdadır. Taşmescidimiz bu tür sohbetlerin, geleneklerin başlangıcı, Türk-İslam mayasının yoğrulmasının bir başlangıcıdır. O günden bugüne Çankırı toprağı o kültür medeniyetin taşıyıcısı olmuştur. Bu geleneği Allah rızası için, hiçbir karşılık gözetmeden, hiçbir menfaat gözetmeden sürdüren, geleneğimizi bugüne taşıyan ve gelecek kuşaklara aktarmak için çaba sarf eden Baş ağalarımıza ve Yaren ağalarımıza teşekkür ediyorum. Hayatını kaybeden yaren ağalarımıza Allah’tan rahmet diliyorum.” dedi.
“Yaren geleneğini ne kadar çok yaygınlaştırabilirsek, irfanımızı o kadar yaygınlaştırmış oluruz” diyerek sözlerine devam eden Başkan Dinç “Kız anadan öğrenir sofra düzmeyi, oğlan babadan öğrenir sohbet gezmeyi dizeleri sıradan gibi gözüküyor ama öyle değil. Bu dizeler; bir kültür, inanç, irfan içermektedir.” diye konuştu
Bütün Sosyal ve psikolojik problemlerin nedenin ne olduğumuzu bilmemekten kaynaklandığını ifade eden Başkan Dinç “Biz büyük bir medeniyetin varisleriyiz. Biz Sultan Fatih’in torunlarıyız. Yavrularımız için kütüphane çalışmalarımız var. Yavrularımızı dijital devrimin kurbanları olmaktan kurtarmak istiyoruz. Bizim müthiş medeniyetimiz var, mirasımız var. Bu zenginliklerimizi değerlerimizi sohbet ortamları ile gelecek kuşaklara taşıyacağız. Ebeveynler, bilim insanları, idareciler, büyükler olarak bu konuda bizlerin tarihi bir sorumluluğu var.” dedi.
Atalarımızın bizlere bıraktığı mirasın kırıntılarını toplayarak Çankırı Araştırma Merkezi kurduklarını da belirten Başkan Dinç “Eşsiz medeniyetimizin inanılmaz değerleri Araştırma Merkezimizde yer alıyor. Görmenizi istiyorum” diyerek katılımcılara teşekkür etti.
Vali Vahdettin Özcan ise yaran evini merkeze tahsis ettiklerini ifade ederek, bu yıl burayı tadilata almayı planladıklarını ifade etti.
Bundan sonra yaran hizmetlerinin oradan yürütüleceğini kaydeden Vali Özcan, “Bu kültür canlı bir şekilde Çankırı’da yaşatılıyor ancak bunun alt yapısını oluşturacak akademik çalışmada eksiklik var. Bunun tanıtımını daha fazla yapmalıyız. Koordinesini de merkezimiz yapmalı” ifadelerine yer verdi.
Zor günler yaşandığını belirten Vali Özcan, “Bu sene 2 yarene katıldım. Ne yazık ki Türkiye’nin gündemi bizi yordu, şehit haberleri bizleri üzdü” diye konuştu.
Kültürel çalışmaları önemsediğini aktaran Vali Özcan, şunları söyledi:
“Valilik olarak bu kültürlerin yaşatılması için elimizden geleni yapıyoruz. İl özel idare kaynaklarımızı bu yönde harcamak diğer hizmetlerin daha fevkindedir. Bu nedenle kültüre, eğitime yapılan harcama, yoldan da, sudan da, elektrikten de daha elzemdir, daha önemlidir. O nedenle ben İrfan beyi takdir ediyorum. Her konuşmamda, yol yapabiliriz, tretuvar yapabiliriz her yıl tretuvar değiştirebiliriz, müteahhit zenginleştirebiliriz ama bu kültüre yapılacak yatırım harcanacak para helaldir. Biz çok önemli bir mirasa sahibiz bunlara mümkün olduğunca imkan sağlamalıyız. Biz bu doğrultuda sizlerin arkanızdayız.
Açılışın sonunda Vali Özcan ve Belediye Başkanı Dinç’e katkıları dolayısıyla plaket verildi.
Kaynak:Bizim Çankırı
